در واقع مي توان اين چنين ادعا نمود كه حركت هاي شكل گرفته در برهه هاي مختلف با پشتوانه ابزار اطلاع رساني آغاز گرديده و در ادامه مسير نيز تداوم يافته است. يعني مي توان نقش برجسته ابزارهاي اطلاع رساني را در اين حركت ها و رويدادها لمس كرد و متوجه اهميت اين نقش گرديد.
بر همين اساس امروزه از مطبوعات به عنوان ركن چهارم دموكراسي ياد مي شود و انديشمندان و فرهيختگان علوم سياسي و ژئوپولتيك نيز بر اين امر صحه گذارده و معتقدند جوامعي كه مي خواهند در مسير مردم سالاري و جامعه مدني گام بردارند بايستي اين ركن را قبول داشته و موانع بر سر راه مطبوعات مستقل و آزاد را بر چينند.
به گزارش خبرنگار اجتماعي خبرگزاري "مهر"، وقوع انقلاب اسلامي در ايران نيز از طريق ابزار اطلاع رساني كه در آن زمان اعلاميه ها، شب نامه ها و سخنراني هاي مخفي و پنهاني اين مهم را بر عهده داشتند شكل گرفته و باعث شد مردم با آگاهي به اهداف انقلاب وارد كارزار شده و جامعه خود را از چنگ استثمار و استبداد رها سازند. همچنين با نگاهي به روزهاي شكوهمند هشت سال دفاع مقدس مي توان بيش از پيش به نقش چشمگير رسانه ها و ابزارهاي اطلاع رساني واقف شد.
در اين بين آنچه بيش از پيش نقش مطبوعات و رسانه هاي جمعي را برجسته ساخته و مي سازد وجود خبرنگاران شجاع ، آگاه و متعهدي است كه در مسير آرمان هاي اصيل خود از هيچ تلاشي فروگذار نكرده و همواره سختي ها را به جان خريدارند. بنابراين مي توان چنين اذعان داشت كه ركن چهارم دموكراسي در يك جامعه به حضور خبرنگاراني با چنين ويژگي هايي بستگي داشته و اگر رسانه ها از وجود اين قبيل خبرنگاران متعهد خالي شود، مي بايست گفت كه ركن چهارم دموكراسي در جامعه محقق نخواهد شد.
وامدار بودن رسانه
يكي از موانع و مشكلات بر سر راه رشد و توسعه رسانه ها اعم از الكترونيكي و مكتوب ، افكار حاكم بر فضاي چنين جرياناتي است كه خود نشات گرفته از مشي و روش و عقيده حاكمان و مديران آن رسانه است. به طوري كه امروزه تلقي مخاطبان از نوع نگرش حاكم بر رسانه مورد نظرشان همان رويكرد و تفكر مسلط بر آن بوده و بر همين اساس به انتخاب دست مي زند. در اين بين نقش بي چون و چراي حاملان پيام و مرسلان خبر بيش از پيش مورد اهميت واقع شده و باعث مي گردد تا نوع نگاه خبرنگار در رسانه اي كه مشغول به فعاليت است در راستاي تفكرات و همسويي با انديشه هاي مديران و حاكمان رسانه مورد نظر باشد.
در واقع برخورداري از حمايت ها و شانتاژهاي رسانه ها به گونه اي منجر به تحقق اين مساله گرديده كه خبرنگار وام دار رسانه خود باشد و از اين جهت هرگز آن طور كه رسالت او ايجاب مي نمايد قادر نخواهد بود نسبت به تعهدي كه بر عهده گرفته موفق و كامياب گردد. يعني نبود فضا براي حضور رسانه هاي مستقل و آزاد اين موضوع را سبب گرديده و مي گردد كه نتوانيم براي تحقق ركن چهارم دموكراسي در يك جامعه و كشوري كه صفت مردم سالاري را يدك مي كشد چندان اظهار اميدواري نماييم. زيرا تا زماني كه يك خبرنگار نتواند تحليل واقع بينانه و مستند خود از وقوع يك رويداد يا خبر را از نگاه آزاد و متفكرانه خود منعكس نمايد، نمي توان به رسالتي كه او بر عهده گرفته خرده گرفت و او را مورد مماشات قرارداد. چون هر آنچه غير اين اتفاق بيفتد در واقع نوعي از يك انگيزه و كنش غير مسئولانه از سوي تهيه كننده خبر بوده و او هر آنچه را حاكمان و مديران رسانه اش از او خواسته اند انجام داده است.
حرفه يا شغل
رسانه ها به عنوان چشم و گوش مسئولان محسوب مي شوند از اين نظر حضور پر تعداد آنها مي تواند جاي اميدواري باشد اما اينكه اين رسانه ها تا چه اندازه نسبت به تعهدات خود موفق عمل مي كنند و مي توانند خواسته ها و انتظارات مردم را برآورده سازند موضوعي است كه در برهه كنوني سئوال همه آگاهان و انديشمندان مسائل خبري و اطلاع رساني است. در حقيقت چنين به نظر مي رسد در جامعه ما تكليف كساني كه در حوزه اطلاع رساني فعاليت مي كنند از اين جهت كه هدفي را كه دنبال مي كنند معلوم نيست كه آنها داراي شغلي هستند يا به حرفه اي مشغول مي باشند.
اگر بخواهيم استنباط خود را بر اين اساس كه فعاليت در رسانه ها اعم از الكترونيكي و مكتوب به عنوان يك شغل صرفا درآمدزا و تامين كننده نيازهاي اقتصادي محسوب شود ديگر نمي توان عنوان حرفه را بر روي آن گذارد و بايستي تمام تعاريف تحت الشعاع رسانه ها را از آن حذف و دور ساخت. زيرا اطلاع رساني و خبرسازي جداي از شغل بودن يك حرفه كاملا تخصصي با ويژگي هاي منحصر به فرد خود مي باشد كه عدم رعايت يكي از بندهاي آن مي تواند اين حرفه را زير سئوال ببرد. بنابراين بايستي اذعان داشت كه خبرنگاري به عنوان يك حرفه از وجهه و اعتباري والاي برخوردار بوده كه به آساني نمي توان آن را ناديده انگاشته و صرف يك شغل تلقي نمود.
نقش خطير خبرنگار
خبرنگاران به عنوان حلقه اصلي اتصال رسانه ها به مخاطبان همواره مورد بي مهري قرار گرفته و هر زمان كه تعريف و تمجيدي صورت مي گيرد، خبرنگار گمنام و مظلوم واقع مي شود كه اين مساله در تثبيت جايگاه خبرنگار نقش به سزايي بازي مي كند. خبرنگار به عنوان منبع اصلي تهيه خبر و كاشف رويدادها و اتفاقات پنهان مانده از نگاه افكار عمومي توانسته به خوبي ايفاگر نقش خود باشد و به مديران و حاكمان خويش بقبولاند كه خبرنگار منجي و نجات بخش يك رسانه موفق تلقي مي شود. اما متاسفانه در آن روي سكه اين قشر تلاشگر كه چرخ عظيم رسانه ها را به حركت در مي آورد با نامهرباني از سوي مسئول مستقيم خود مواجه گرديده و همين امر سبب مي گردد آن طور كه شايسته عنوان خبرنگار مي باشد با او رفتار نشود.
در واقع بايستي گفت يك رسانه موفق در عرصه هاي مختلف خبري همواره خود را مديون زحمات و تلاش هاي بي وقفه خبرنگاراني مي داند كه در گرما و سرما و مواجهه با انواع ناملايمات و مشقت ها و بدون هيچ چشم داشتي در مسير رسالتي كه بر عهده دارد گام بر مي دارد به اين اميد كه افكار عمومي او را مورد تحسين قرار دهد.
امروزه خبرنگاران بيش از هر زمان ديگري مورد غضب كساني قرار گرفته اند كه حاضر به بر ملا شدن رفتارها و حركات خود در نگاه افكار عمومي نبوده و در اين بين خبرنگاران را مقصر اصلي مي پندارند. بنابراين با وارد شدن از طريق روش ها و شيوه هاي مختلف مي خواهند به نوعي وجهه اين قشر از جامعه اطلاع رساني را تخريب و زير سئوال ببرند. به گونه اي كه بعضا و بر حسب مسائل و مشكلات پيش روي همه انسانها، موردي اتفاق مي افتد كه آن را دستمايه خود قرارداده تا به حيثيت و جايگاه خبرنگار خدشه وارد كنند. اين قبيل اتفاقات زماني دو چندان مي شود كه مشاهده كنيم خبرنگار از سوي مدير و حاكم رسانه خود نيز مورد بي مهري قرار گرفته و هيچ گاه به نقش خطير او توجه نمي شود، در حالي كه اين طيف از جامعه اطلاع رساني بايستي به جهت نقشي كه از آن برخوردار است بيش از پيش مورد حمايت مديران رسانه ها قرار بگيرد.
نظر شما